روز کلاهدوز دیوانه

ادبیات

‌کلاه‌دوز دیوانه (The mad Hatter) شخصیتی خیالی در رمان «آلیس در سرزمین عجایب» (۱۸۶۵) نوشته لوئیس کارول است. اما اینکه چرا این شخصیت خیالی روزی مخصوص به خود دارد داستان جالب دیگری است که برای شما می‌گوییم.
‌
در قرن ۱۹ اکثر کلاه‌دوزها برای آماده کردن خز مورد استفاده در کلاه، از ترکیب شیمیایی جیوه و گوگرد استفاده می‌کردند؛ اما استفاده از جیوه، باعث مسمومیت و علائمی همچون آسیب به دستگاه عصبی، تاری دید و... می‌شد. لوئیس کارول در نزدیکی استاکپورت بزرگ شده بود؛ جایی که کلاه‌دوزی شغل افراد زیادی بود و دیدن کلاه‌دوزهای سردرگم و آشفته غیرعادی نبود. همین امر باعث شد تا این موضوع، الهام‌بخش لوئیس کارول در پرورش شخصیتی شود که آن را با نام «کلاه‌دوز دیوانه» می‌شناسیم.
‌
کلاه‌دوز دیوانه در «آلیس در سرزمین عجایب» یکی از شخصیت‌های اصلی داستان و یاران وفادار به ملکه سفید است که آلیس را در رسیدن به اهدافش کمک می‌کند. اسم کامل کلاه‌‎دوز «ترانت هایتاپ» و شخصیتش مثل بچه‌هاست؛ یک‌لحظه عصبانی و لحظه‌ی بعد خوشحال.
‌
این شخصیت در اقتباس‌های گوناگون سینمایی از داستان آلیس در سرزمین عجایب حضور داشته و معروف‌ترین آنها فیلمی است به کارگردانی تیم برتون و بازی جانی دپ. به گفته‌ی تیم برتون «جانی دپ سعی کرد کلاه‌دوز را طوری به تصویر بکشد که فقط شخصیتی دیوانه به نظر نرسد، هدفش این بود که به عجیب بودن این شخصیت جنبه‌ای انسانی اضافه کند.» رنگ موی نارنجی نشانه مسمومیت جیوه است. جانی دپ درباره‌ی نقشش گفته بود: «فکر می‌کنم این کلاه‌دوز شدیداً مسموم شده، به حدی که مسمومیت به مو، انگشت‌ها و چشم‌هایش هم رسیده! بازی در نقش کلاه‌دوز دیوانه و جان بخشیدن به این شخصیت، مثل رویایی بود که به واقعیت پیوست. کلاه‌دوز مثل انگشتری است که با تغییر دمای بدن تغییر رنگ می‌دهد، یعنی احساساتش خیلی سطحی است.» تیم برتون و جانی دپ تصمیم گرفتند که لباس، پوست، مو، شخصیت و لهجه‌ی کلاه‌دوز در طول فیلم تغییر کند تا احساساتش را نشان دهد. ‌

کلاه‌دوز روی کلاه خود برچسبی با علامت ۶/۱۰ دارد. در داستان گفته‌شده که این اعداد، اتیکت قیمت کلاه است و ۱۰ شیلینگ و ۶ پنس را نشان می‌دهد، اما با الهام از اعداد، روز ۶ اکتبر را روز کلاه‌دوز دیوانه نام‌گذاری کرده‌اند.

در سال ۱۹۸۶، برخی از دانشجویان رشته کامپیوتر کالیفرنیا، با الهام از شخصیت کلاه‌دوز دیوانه، روزی را به نام وی نام‌گذاری کردند و آن روز به انجام کارهای احمقانه پرداختند. به‌زودی ایده جشن گرفتن این روز محبوبیت بیشتری پیدا کرد و درنهایت در سال ۱۹۸۸ این روز به ثبت ملی در آمریکا رسید.